Van praatpaal tot mini-vakbondsbestuurder

September 1994. Werkgevers en werknemers zijn het eens geworden over de aanscherping van de controle op cao-naleving. De Vervoersbond FNV kiest voor het optuigen van een separaat orgaan en Stichting VNB wordt geboren. De ambities zijn groot, de praktijk blijkt weerbarstig. Doorzettingsvermogen en moedige keuzes wijzen de weg.

Cover FNV Magazine

Belteam VNB in FNV Magazine

De eerste generatie medewerkers die in de herfst van 1994 aan de slag ging bij Stichting VNB, werd geheel gerekruteerd uit de gelederen van de Vervoersbond FNV zelf. De bond was niet de rijkste vakorganisatie, moest roeien met de riemen die hij had. Het was ook uit kostenoverwegingen dat de kersverse stichting, opgericht om toe te zien op de cao-naleving in het beroepsgoederenvervoer, zich aanvankelijk voor een deel liet afleiden van haar beoogde controletaak. In het begin fungeerden de medewerkers van VNB namelijk veeleer als ‘praatpaal’. Van maandag tot en met zaterdag kon kosteloos worden gebeld naar de telefoonlijn van VNB. En dan niet alleen door vrachtwagenchauffeurs. Nee, om de kosten te drukken stonden de VNB’ers werknemers te woord uit het gehele spectrum van de Vervoersbond FNV. Dus niet alleen uit het beroepsgoederenvervoer, maar ook uit de havens, van het spoor, de besloten bus etc. VNB als telefonische advies- en informatiedienst. Dat leverde ongetwijfeld prachtige verhalen op, maar kostte zoveel tijd dat nalevingsdossiers er maar bekaaid vanaf kwamen.

Verandering

Vanaf ongeveer 2000 kwam hierin verandering. Ten eerste werd de telefoondienst overgedragen aan het Contactcenter van de FNV. Denny Karakusevic heeft veel tijd en werk gestoken in het overdragen van de kennis aan en de begeleiding van de medewerkers van het Contactcenter. Op dit moment is Denny nog steeds een van onze drijvende krachten achter de contacten die wij onderhouden met het Contactcenter.

Grotendeels verlost van de telefoon, kon het echte nalevingswerk beginnen. Al ging dit aanvankelijk nog mondjesmaat. Tenslotte moest het nalevingswerk dat via de omgekeerde bewijslast werd gevoerd, vanaf nul beginnen. Werkgevers werden aangeschreven, werkwijzen werden ontwikkeld en er werd geprocedeerd, hoe leg je de cao uit? Maar ook hoe moet nu worden omgegaan met deze omgekeerde bewijslastregeling? Zoals Paul Bosch het mooi omschreef in de documentaire VNB 25 jaar: ‘Binnen het arbeidsovereenkomstenrecht is de omgekeerde bewijslast vloeken in de kerk’. Het is een regeling die afwijkt van de standaard binnen het arbeidsrecht “wie stelt, die bewijst”. Werkgevers vinden het vervelend, willen weten wie bij VNB heeft “geklaagd”. Maar juist door de omgekeerde bewijslast kon de “klagende” chauffeur anoniem blijven.

Cover FNV Magazine

Denny Karakusevic aan de telefoon

Ontwikkeling

Door de komst van Jan Lankreijer als manager VNB in 2007 kon het nalevingswerk pas echt een vlucht nemen. Een VNB 2.0 is ontstaan. Lankreijer heeft VNB verbeterd, geprofessionaliseerd. Om de huidige manager, Huub van den Dungen, aan te halen: ‘Jan heeft de medewerkers vertrouwen gegeven om zichzelf te ontwikkelen’. De medewerkers zijn gaan buitenspelen, gingen “dossiers ophalen” bij de bedrijven.

Dit was nog maar een eerste stap in de gestage ontwikkeling van de regiomedewerker. De regiomedewerkers werden gekoppeld aan een vakbondsbestuurder van de FNV, zij gingen mee op pad. Een digitaal kenniscentrum werd ontwikkeld, de VNB Looncheck App gelanceerd en uiteindelijk zijn de medewerkers ook zelf gaan procederen. De regiomedewerkers zijn vandaag de dag van begin tot eind betrokken bij de nalevingsdossiers. Vanaf de eerste melding tot het ten uitvoerleggen van een vonnis.

Carin Rosengarten aan het werk

Gelijk Werk, Gelijk Loon

Naast het reguliere nalevingswerk is het campagneteam Gelijk Werk, Gelijk Loon ontstaan. Mede door jurisprudentie vanuit Europa was een nieuwe vorm van cao-ontduiking door buitenlandse constructies ontstaan. Edwin Atema was de drijvende kracht achter dit team. Hij trad als projectleider hard op tegen social dumping, voerde rechtszaken en stond klaar voor de werknemers die binnen deze schrijnende constructies moesten werken. Edwin heeft nu een vervolgstap kunnen maken. Als een soort internationaal handelsreiziger in cao-naleving zit hij tegenwoordig aan tafel met multinationals om die als opdrachtgevers en “ultieme” werkgevers bewust te maken van hun verantwoordelijkheid voor de ontduikingsmechanismen in hun vervoerketens. Een nieuwe stichting is daartoe opgericht.

VNB concentreert zich intussen op de chauffeurs die in en vanuit Nederland werken en hier het slachtoffer zijn van schijnconstructies en legt de focus op haar kerntaak: naleving van de cao Beroepsgoederenvervoer over de weg.

Dana Perkins geeft uitleg over VNB aan enkele jonge chauffeurs