Steekproef als precisiewapen
Stichting VNB werkt proactief in verschillende deelmarkten waar signalen zijn dat bedrijven de cao niet correct naleven. Door middel van steekproeven zijn bedrijven aangeschreven en gecontroleerd in de pakkettenmarkt en de verhuissector. In de deelsector winkeldistributie is een steekproef in voorbereiding.
Eén. Zegge en schrijve 1 van de 150 bedrijven in de pakkettenmarkt die VNB in het kader van een steekproef aanschreef, bleek zijn zaakjes redelijk op orde te hebben. De 149 andere? Jelske van Dijk, bij VNB coördinator Naleving, somt de rits aan blootgelegde cao-overtredingen moeiteloos op. ‘De urenregistratie is niet op orde, pakketbezorgers krijgen overuren niet uitbetaald. Eigenlijk alles wat met loonberekening heeft te maken, gaat fout. De vakantiebijslag is te laag, het toekennen van atv- en vakantiedagen gaat mis en er wordt amper tijd gegund voor pauzes.’
Onwetendheid bij pakketbedrijven
Jelske verklaart de ontluisterende cijfers voor een deel uit onwetendheid bij de pakketbedrijven. ‘Ze kennen hun rechten en plichten niet. Zo’n bedrijfje is snel opgestart, je hoeft alleen een rijbewijs en een bus met vergunning te hebben. De binding met het vak is klein, veel bedrijfjes bestaan maar kort. Ze weten vaak niet eens dat ze onder een cao vallen.’
Maar dat is volgens Jelske niet de enige verklaring. ‘Ook de grote opdrachtgevers treft blaam. Zij maken misbruik van de kwetsbare marktpositie van de pakketbedrijven. De concurrentie is moordend. De tarieven zijn zó laag, de marges zó klein; ze zijn ontzettend kwetsbaar. Wat dat betreft zit er een compleet verkeerde dynamiek in deze deelsector.’
Het wapen van de steekproef was in handen van VNB uiterst doeltreffend. Jelske: ‘Het gaat om heel veel geld. We zitten nu al op meer dan een miljoen euro aan nabetalingen. Maar je moet ook niet denken dat zo’n steekproef zomaar een slag in de lucht is. Daaraan gaat zorgvuldig onderzoek vooraf. We winnen overal informatie in, tot bij de inspectiediensten van de ministeries aan toe. Het aanschrijven van bedrijven gebeurt zeker niet willekeurig. Dat blijkt ook wel: als we signalen binnenkrijgen dat er iets mis is en we komen in actie, blijkt er ook altijd wat aan de hand te zijn.’
Jelske van Dijk, bij VNB coördinator Naleving
Verhuisbranche
Het succes in de pakkettenmarkt inspireerde VNB om ook een steekproef los te laten op de markt van de verhuisbedrijven. ‘In de verhuisbranche zie je een duidelijke tweedeling. Aan de ene kant de professionele bedrijven die zich hebben verenigd in de Organisatie van Erkende Verhuizers. Die hebben de intentie de cao na te leven. Ze namen onze controles uiterst serieus en de meeste toonden zich direct bereid om de door ons geëiste aanpassingen door te voeren. Aan de andere kant heb je overal opduikende bedrijfjes die de arbo- en cao-regels aan hun laars lappen en de markt verpesten.’
Met name op die laatste groep richt zich de campagne ‘Zorgeloos Verhuizen’, waaraan Stichting VNB op dit moment meewerkt. Jelske: ‘Het motto luidt “veilig, eerlijk en gezond”. Vanuit haar taakomschrijving richt VNB zich vooral op dat “eerlijk”. Je ziet dat die bedrijfjes veelal werken met ongeschoold personeel dat aanmerkelijk minder verdient dan de cao voorschrijft. Daar leggen wij de vinger op. Met succes. Ik heb net een verhuizer geholpen die € 1.000,- bruto en € 150,- netto per maand te weinig verdiende. Per maand! Om dat soort bedragen gaat het soms.’
Winkeldistributie
De winkeldistributie is de derde deelsector die zich steekproefsgewijs kan gaan verheugen op de speciale aandacht van VNB. Jelske: ‘Dat is weer een ander verhaal. Winkeldistributie is meer het traditionele transport, over het algemeen grote bedrijven. Hier zijn geen meldingen van enorme cao-overtredingen, meer signalen van langslepende klachten. De grenzen van de cao worden opgezocht, bijvoorbeeld als het gaat om loonberekening. Tot nu toe hebben we vooral her en der brandjes geblust. Met een steekproef kunnen we meer een vuist maken. En zo gaan we proberen ook deze deelsector te verbeteren.’
